1 marca br. w Zamościu odbyły się uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, zorganizowane przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, przy współpracy z 3 Batalionem Zmechanizowanym w Zamościu oraz Kuratorium Oświaty w Lublinie Delegatura w Zamościu.
W pierwszej części uroczystości w Centrum Kultury Filmowej w Zamościu odbyła się konferencja historyczna pod hasłem: „Wszystko dla Polski – Powstanie Zamojskie 1942-1944”. Celem wydarzenia, zainicjowanego przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, przy wsparciu Kuratorium Oświaty w Lublinie Delegatura w Zamościu, było uroczyste podsumowanie projektu upowszechniającego wiedzę o wydarzeniach historycznych nazywanych Powstaniem Zamojskim. Do udziału w projekcie zaproszono wszystkich uczniów szkół ponadgimnazjalnych z Zamościa oraz powiatów: biłgorajskiego, hrubieszowskiego, tomaszowskiego i zamojskiego. Na realizację przedsięwzięcia złożyły się lekcje tematyczne, wystawy, różnorodne formy upowszechniania materiałów źródłowych poświęconych „wydarzeniom zamojskim”, bezpłatne projekcje filmu „Wszystko dla Polski – Powstanie Zamojskie 1942-194” oraz „Konkurs Wiedzy o Powstaniu Zamojskim” przeprowadzony w szkołach 2 lutego 2017 roku. W konferencji podsumowującej projekt wzięli udział uczniowie, nauczyciele i dyrektorzy 33 szkół ponadgimnazjalnych. Gośćmi honorowymi wydarzenia byli: Pan Sławomir Zawiślak Poseł na Sejm RP Prezes Zarządu Okręgu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, Pani Monika Żur p.o. Dyrektor Delegatury w Zamościu Kuratorium Oświaty w Lublinie, Pani Agnieszka Kowal Dyrektor Wydziału Oświaty w Mieście Zamość, Pan Witold Marucha Kierownik Delegatury w Zamościu Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie, Pan Andrzej Bubeła Dyrektor Centrum Kultury Filmowej, kombatanci – członkowie Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość.
Konferencji zorganizowanej w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych towarzyszyło wielokrotnie przywoływane motto: „Pamięć o przeszłości oznacza zaangażowanie w przyszłość.” (Jana Paweł II). Na program uroczystości złożyły się: projekcja filmu „Wszystko dla Polski. Powstanie Zamojskie 1942-1944” (powstałego z inicjatywy Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość we współpracy z Telewizją Polską – TVP 3 Lublin), niezwykle emocjonalne i osobiste wypowiedzi Weteranów – żołnierzy Armii Krajowej, bezpośrednich świadków wydarzeń oraz Podsumowanie „Konkursu Wiedzy o Powstaniu Zamojskim”. Wszyscy laureaci kursu wiedzy ( 115 laureatów ) oraz 33 szkoły zaangażowane w realizację projektu zostali nagrodzeni pamiątkowymi dyplomami (listy nagrodzonych oraz wykaz szkół w załączeniu). Dodatkowo, wszyscy uczestnicy uroczystości otrzymali egzemplarze filmu „Wszystko dla Polski. Powstanie Zamojskie 1942-1944”.
Najwięcej emocji wśród laureatów konkursu wzbudziła ufundowana przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość nagroda główna – zaplanowana na 5 kwietnia 2017 r. wycieczka do Warszawy, połączona ze zwiedzaniem siedziby Sejmu RP. Zgodnie z zapowiedzią fundatorów- ŚZŻAK Okręg Zamość weźmie w niej udział 115 uczniów i 12 nauczycieli.
Zakończenie konferencji miało wymiar artystyczny, dzięki wzruszającemu montażowi słowno-muzycznemu „Morowe panny”, wspaniale przygotowanemu przez młodzież Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Biłgoraju.
W drugiej części uroczystości w Kościele Garnizonowym p.w. św. Jana Bożego w Zamościu odprawiona została uroczysta Msza św. w intencji Ojczyzny i Żołnierzy Wyklętych. Mszę św. odprawił tamtejszy proboszcz – ks. płk. Bogusław Romankiewicz.
Po Mszy św. uczestnicy uroczystości przejechali na Stare Miasto a następnie pieszo przeszli pod tablicę upamiętniającą byłą katownię gestapo i UB w Zamościu (Kamienica Czerskiego przy ul. Żeromskiego 15), gdzie przetrzymywano i torturowano żołnierzy AK, WiN oraz Żołnierzy Wyklętych.
W dalszej kolejności odśpiewano Hymn Państwowy i dokonano uroczystego ceremoniału wojskowego. Kompanię honorową pod dowództwem kpt. Kamila Taranowicza wystawił 3 Batalion Zmechanizowany. Zaproszonych gości – samorządowców, przedstawicieli organizacji społecznych i licznie przybyłych mieszkańców Zamościa oraz okolic powitał mgr Marian Derkacz, Sekretarz Zarządu ŚZŻAK Okręg Zamość. Z uwagi na wyjazd Prezesa ŚZŻAK Okręg Zamość posła S. Zawiślaka do Warszawy na uroczystość nadania 2 Brygadzie Obrony Terytorialnej w Lublinie imienia mjr. Hieronima Dekutowskiego “Zapory” ( tradycji 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, 8 Pułku Piechoty Legionów AK, zamojskiego 9 Pułku Piechoty Legionów AK, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Okręgu WiN – Lublin ) okolicznościowe przemówienie wygłosił por Andrzej Jaroszyński – Wiceprezes ŚZŻAK Okręg Zamość.
W dalszej części obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych por Michał Żak odczytał Apel Poległych, po którym nastąpił jeden z ostatnich punktów programu uroczystości – złożenie przez liczne delegacje wieńców i kwiatów. W delegacjach uczestniczyli także m.in. przedstawiciele Organizacji Międzyzakładowej NSZZ „Solidarność”, Zakładu Karnego w Zamościu, Koła Rejonowego w Józefowie a także młodzież zamojskich szkół oraz harcerze z 10 DH „Traperski Krąg” z Suśca.
W uroczystości udział wzięło także kilkanaście pocztów sztandarowych, m.in. poczet 3 Batalionu Zmech. w Zamościu, Zakładu Karnego w Zamościu, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, poczty Kół Rejonowych ŚZŻAK Okręg Zamość m.in ze Starego Zamościa, Uchań i Tyszowiec oraz poczty sztandarowe zamojskich szkół.
Zaproszenie ŚZŻAK Okręg Zamość na uroczystości przyjęli Zastępca Prezydenta Miasta Zamość – Andrzej Zastąpiło, Kierownik Delegatury Urzędu Wojewódzkiego w Zamościu – Witold Marucha, Dowódca 3 ZBZ w Zamościu – płk. Leszek Winogrodzki, Dowódca 32 WOG w Zamościu – płk. Grzegorz Pytlak, Komendant WKU w Zamościu – ppłk. Wojciech Witek, Dowódca Kompanii Honorowej – kpt. Kamil Taranowicz, Komendant PSP w Zamościu – bryg. mgr. Inż. Jacek Sobczyński, Komendant Miejski Policji w Zamościu – mł. insp. Wiesław Pawluk, Komendant Straży Miejskiej w Zamościu – Marian Puszka, Komendant Hufca ZHP Tomaszów Lubelski – phm. Anna Rojek, samorządowcy, przedstawiciele organizacji społecznych oraz mieszkańcy Zamościa i okolic.
Organizatorzy serdecznie dziękują młodzieży za liczny udział w konkursie, dyrekcjom szkół i ich opiekunom za zaangażowanie oraz trud wniesiony w przygotowanie uczniów do konkursu, przede wszystkim zaś za wspólne, godne uczczenie pamięci Bohaterów.
Wśród gości honorowych na zdjęciach można zobaczyć m.in. ppłk Zbigniewa Kruka ps. “Witek” oraz por. Narcyza Kruka ps. “Sokół”. W tekście chyba omyłkowo zamiast nich wymienieni są jacyś politycy.