Na Zamojszczyźnie jest kilkaset zapomnianych, pozbawionych opieki wiejskich cmentarzy, gdzie pośród zarośli niszczeją 150, a nawet 200 letnie zabytkowe nagrobki. To pamiątki po społecznościach prawosławnych, greckokatolickich czy ewangelickich tworzących historię wielu wsi w okolicach Tomaszowa, Hrubieszowa czy Biłgoraja. Towarzystwo dla Natury i Człowieka zachęca lokalne samorządy i organizacje oraz społeczników do współpracy przy projekcie „Zapomniani sąsiedzi”.
-„Wspólnie możemy przeprowadzić mniejszą lub większą akcję porządkowania zabytkowego cmentarza, wydobyć z ziemi rozbite nagrobki, z zatartych inskrypcji odczytać informacje o pochowanych tam dawnych mieszkańcach i przywrócić miejscom pochówku godny wygląd” – mówi Krzysztof Gorczyca, inicjator projektu.
Cmentarze mniejszości narodowych często traktowane są jako obce, nie nasze np. „ruskie”. Ale często kiedy poskładamy z kawałków rozbity cokół, okazuje się, że widnieje na nim nazwisko do dziś spotykane w tych stronach. Ludzie spoczywający na tych cmentarzach mogli być budowniczymi użytkowanego do dziś kościoła czy wciąż zamieszkanych domów. Te cmentarze to rodzaj lokalnego muzeum opowiadającego o historii naszej wsi i regionu. Warto o nie zadbać.
W ramach projektu dla 24 wybranych spośród najgorzej zachowanych cmentarzy, po skompletowaniu zachowanych nagrobków opracowane zostaną szczegółowe dokumentacje oraz programy prac remontowych, które w przyszłości mogą posłużyć do pełnego przywrócenia blasku zabytkowym nagrobkom. W pierwszej kolejności działaniem objęte zostaną obiekty, dla których znajdą się lokalni „przyjaciele pamięci”.
Towarzystwo od 15 lat prowadzi z udziałem wolontariuszy prace porządkowe i remontuje nagrobki na pozbawionych opieki zabytkowych nekropoliach polsko-ukraińskiego pogranicza. Działania dotyczyły do tej pory ok. 50 cmentarzy w województwie lubelskim oraz zachodniej Ukrainie.
Osoby i organizacje zainteresowane współpracą przy cmentarzu w swojej miejscowości oraz wszyscy, którzy chcieliby wolontariacko włączyć się w ratowanie dziedzictwa „zapomnianych sąsiadów” proszeni są o kontakt na adres [email protected] lub tel. 81/743-71-04
Projekt realizowany w ramach stypendium Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
-materiał przygotowany przez Towarzystwo dla Natury i Człowieka
